Dames en heren.

Ergens in deze ruimte is een plek waar je niet mag komen. Hij is, als ik me goed herinner, daarboven, achter een hekje. Ik stond daar, lang geleden, op een akelige en wiebelige hoogte, en staarde naar de letters op het hekje: libri prohibiti. Ik mocht er niet door.
Onmiddellijk werd de plek met de verboden boeken begerenswaardig, fascinerend. Zo gaat dat.

Ik ben opgegroeid in Heerlen, in de jaren 50. Weliswaar deden katholieken minder aan hel en verdoemenis en zware lijfstraffen dan pakweg de gereformeerden of de islam, maar ze hadden een nieuwsgierig kind toch nog een aanzienlijke hoeveelheid uitdagende taboes en gevaren te bieden. Verboden boekjes in de boekenkast van je vader (die ik las), zwarte vlekken op je zieltje van jokken en snoepen (daarom verzamelde ik die, benieuwd naar hoe een zwarte vlek voelt), de potloodventers lagen bij bosjes in de bosjes (maar als je ze zocht dan waren ze toevallig net even weg), er waren spannende buurtjes waar je niet mocht komen, en nu duikt er ineens een rare herinnering op: het is zondag, er is bezoek, in de huiskamer ligt een halfblote baby op tafel, mijn moeder houdt de voetjes omhoog en trekt een volgepoepte luier onder de billetjes uit. Ik sta erbij en kijk geïnteresseerd toe. Ineens hysterische kreten: het kind, het kind! Iedereen kijkt verschrikt om zich heen, wat is er in godsnaam aan de hand! Dan blijkt een tante met een priemende vinger in mijn richting staan te wijzen. Bij mijn moeder valt het dubbeltje en met een knipoog werkt ze me de kamer uit. Blote babybilletjes waren blijkbaar verboden terrein voor een kind.
Tja, op die manier blijven die blote billetjes je een leven lang achtervolgen, het ongewenste maar bekende pedagogische neveneffect van zo’n verbod. Je moet achteraf lachen om die tante, maar als het erger wordt raak je gekwetst.

Een paar jaar later en een eindje verder, in zo’n Heerlens buurtje waar ik niet mocht komen, groeide Harrie Sevriens op. Kleine Harrie had een ontvankelijke ziel, was een denker en hij schreef zijn gedachtenspinsels op. Hij dacht na over God. Daarmee begaf hij zich op een terrein waar hij geacht werd niet te zijn. ‘Schele zever’, zeiden ze, ‘met je hoofd werken is geen werken, weg ermee’. Harrie had geen troostende knipoogjes gevende mama, en de rest van zijn omgeving gaf hem ook geen knipoogjes. En zo werd Harries oorspronkelijke ziel tot verboden terrein verklaard, en vermoedelijk verklaarde Harrie op zijn beurt zijn eigen mensenbestaan tot een plek waar hij maar beter niet meer kon komen. In elk geval riep hij Glück Auf naar de wereld en ging ondergronds, als schrijver, maar ook als mens, en het duurde lang voor hij boven kwam en zijn gezicht weer naar de zon keerde.

Het is het jaar 1970, ik ben 17 en wil weg uit Heerlen, ik wil naar de kunstacademie in Maastricht. Oei, zei mijn familie en de juffen en meesters van de MMS: Maastricht, een wilde studentenstad! Daar moeten je niet willen wezen! Ze hadden niet in de gaten dat Heerlen op dat moment zelf hard op weg was een plek te worden waar je decennialang met recht niet wilde wezen. De ooit zo levendige en luxe koopstad veranderde in een sombere sloophoop, een naar hasj- en erger walmend hol, jongeren verlieten de plek als ratten een zinkend schip, niemand wilde daar nog zijn, behalve dan de nationale en internationale televisieploegen die de ellende kwamen filmen, de junks, de rondslingerende spuiten en de 15-jarige heroïnehoertjes in de straten, waar eindeloze rijen auto’s traag doorheen reden, op zoek naar zo’n scharminkel. Maar disco was het wel! in de kroegen en in de dancings in Heerlen.

Het was misschien maar goed dat ik daar niet van wist, ik zat in Maastricht, en deed erg mijn best om van het brave en enigszins vermoeide provinciestadje het sodom en gomorra te maken waar ik zo deerlijk nood aan had. Toen de stad me na 36 jaar verveelde met haar toeristen en uitlaatgassen, keerde ik terug naar Heerlen. Daar was intussen grote schoonmaak gehouden, en een nieuwe Lente uitgeroepen. Ik vreesde nog even dat het in die schoongeveegde stad lastig zou worden een plek te vinden waar je liever niet wilde wezen, maar dat viel reusachtig mee. Het werd Heerlen Noord, aan de verkeerde kant van het spoor zoals ze dat in Heerlen zeggen, met een verrukkelijke foute buurtkroeg om de hoek, die misleidend Weijers heette maar die we omdoopten tot De Bermuda Driehoek.

Aan de goede kant van het spoor hadden de stadsnomaden hun territorium, ze liepen rond in de City, laten we maar zeggen. Sommigen waren kunstenaar, of schrijver of dichter en ze dronken bruine Leffes. Ze behoorden tot de culturele elite van Heerlen, maar dan wel die van de onderstroom, de tegenstroom. Ze gedroegen zich onaangepast, zoals een stadsnomade betaamt, waren soms lastig in het gebruik, maar werden wel gekoesterd door de stad. Ze waren de stem van het volk.
En zo kwamen we de stadsnomade Harrie Sevriens tegen. Dat gaat zo: we zitten aan een terrastafeltje, Harrie, bezig aan zijn dagelijkse zwerftocht, komt eraan en roept vrolijk: Mag ik erbij komen zitten? Dan begint vanachter een bruine Leffe de conversatie, die een hoog gehalte bevat aan woordgrappen en de oogst van de dag aan aforismen. Soms belt hij ook op en dan schalt het door de telefoon: wil je er een horen? En dan volgt een van de vele korte teksten die elke ochtend uit Harries dichtader stromen. Aan het eind van het telefoongesprek is de vaste vraag: wil je er nog eentje?
Het schrijverschap was tomeloos in Harrie Sevriens opgestaan, bundel na bundel kwam uit, en toen hij Heerlens eerst én tweede stadsdichter was kwam je zijn one-liners overal tegen, op stickers, in de weekbladen en de kranten, ze buitelden over de podia en soms maakte hij er een liedje van.

Harries bundels zijn te lezen als een verzameling vrolijke vermaningen aan de lezer, opgetekend door een bezadigd en wijs man die het allemaal overleefd heeft en die definitief een punt heeft gezet achter een leven waar hij liever niet geweest was. Maar zo simpel is het niet.
Een van die bundels heet Schele zever. Schele zever? Blijkbaar begeeft Harrie Sevriens zich nog steeds op verboden terrein.
Als je hem ernaar vraagt zegt hij: ik ben een reiziger in mijn hoofd. De plekken die ik opzoek zitten van binnen. Maar op sommige plekken mag ik niet zijn. Door ze op te schrijven, in de vorm van aforismen, doe ik mezelf niet teveel pijn.
En dan kan je Harries teksten ook anders lezen. Een paar uit de bundel van vandaag:
Wie weet wat hij zoekt heeft het eerder gehad. / Aardige mensen hoeven niet hun best te doen om aardig te zijn. / Tussen hemel en aarde is het anders dan tussen de oren.
Zie maar wat je ermee doet, zegt Harrie Sevriens, en dan buigt hij zich vanachter zijn bruine Leffe vertrouwelijk naar je over:
Weet je, wij zijn er ons eentje, he?

Beste Harrie,

Jij bent hier in Heerlen en de rest van Limburg al jaren bekend als tekstschrijver, dichter en ook als zanger. En in 2010 ben je daarnaast benoemd tot stadsdichter van Heerlen.

In de afgelopen twee jaar hebben wij jou vanuit die invalshoek nog beter leren kennen. Vanuit je functie als stadsdichter schreef je snedige teksten die je hier overal kunt tegenkomen.

Met kernachtige gezegden nam je , vaak op een grappige of juist paradoxale manier, zaken op de korrel. En omdat je werk laagdrempelig is, was het toegankelijk voor een breed publiek.

Wij hebben je aldoor kunnen horen en zien bij tal van culturele ontmoetingen en een paar daarvan zal ik benoemen. Zo gaf je optredens tijdens het Open Podium in café de Romein. En je bent een van de vaste gasten bij her debatpodium van Heerlen, de Cultuurbrouwerij in De Nieuwe Nor. Daar lees je voor uit eigen werk. En ook tijdens het Booch? Festival waar de bezoekers van je konden genieten als taalgoochelaar, met de bedoeling de bezoekers zelf te inspireren om ook teksten en gedichten te gaan schrijven. Gewoon zo voor de vuist weg, uit het leven gegrepen. Je was er ook altijd bij tijdens de stadsdeelbezoeken die ij als college van B en W aflegden, net nadat het nieuwe college was gestart. Je had iedere keer weer een thema. Een thema dat volgens jou paste bij het stadsdeel. Of gewoon bij Heerlen. Soms lang, soms kort. Vaak met een glimlach. Soms met een lach die pas kwam toen je al met je volgende gedicht bezig was. Voor mij was het een kennismaking met jou. Maar ook met Heerlen. Heerlen door de ogen van een echte Heerlenaar. Ik heb ook vaak enorm gelachen. Bijvoorbeeld die keer in Heerlehei. Met pastoor op eerste rij. En jij met het gedicht over liefde. En de Paus, de Paus kust graag kinderkopjes.

Harrie. Je bent Heerlen. Hans Op de Coul heeft het zo treffend beschreven in de laudatio stadsdichter. Ik vond die tekst zo treffend, dat ik hem hier nog eens citeer:

“Haarie is Heerlen. Harrie spreekt bijna altijd Nederlands, maar kent wel degelijk Limburgs. Precies als Heerlen. Harrie ziet er soms verwaarloosd uit, maar toch vallen de vrouwen op hem. Precies Heerlen. Harrie heeft vele talenten, maar veel mensen met talenten vertrouwen hem niet. 100 procent Heerlen. Harrie kan onbehouwen uit de hoek komen, maar heeft een hart van goud, ook dat is Heerlen. Harrie hangt in de kroeg en lijkt dan alleen maar wartaal uit te slaan, maar luister goed en laat je niet afleiden door wat het lijkt, want dan mis je een heleboel. Harrie is precies als Heerlen.”

Je moet er even naar kijken. Je moet er even aan wennen, maar je raakt langzaam maar zeker verknocht aan hem. Dat gold misschien ook wel voor je stadsdichterschap. In het begin vonden de mensen het misschien wat vreemd. Een stadsdichter. Waar is dat nu voor nodig. En dan ook nog zo’n tuup. Maar langzaam maar zeker hebn je de mensen veroverd. Zo sterk zelfs dat ik soms bij een officiële gelegenheid mensen hoor denken. Waar is Harrie toch? En ik steeds meer mensen hoor zeggen. Waarom krijgen wij een nieuwe stadsdichter? We hebben Harrie toch?

Toen ik laatst Pe Diederen sprak, kwam ik tot de conclusie dat je wel een beetje op een burgemeester lijkt. Van het enen op het andere moment was je stadsdichter. Per decreet. Niets gevraagd aan bewoners. Niets inspraak. Nee, gewoon benoemd. En dan heel langzaam bouw je krediet op. Zoveel krediet dat de mensen naar verloop van tijd niet meer zonder je willen en als ze zouden mogen, je ongetwijfeld zouden herbenoemen als onze echte stadsdichter.

Maar de tijd is nu echt gekomen. Hoewel. Net als burgemeester van Beers in Roermond, neem je afscheid om toch weer enige tijd verder te gaan totdat die nieuwe er is. Maar dan je plaatsvervanger. En nu ben je nog even, heel even de enige echte stadsdichter. En je blijft onze eerste stadsdichter. Een stadsdichter waar ik van genoten heb. Iemand die wars van conventies mensen een spiegel voor hield. Die met een groot hart staat voor zijn mening en een hekel heeft aan hypocrisie en huichelarij. Ik zal je als stadsdichter gaan missen.

Je hebt mij en Liesbeth uitgenodigd. Als persoon. Daarom sta ik nu voor je en heb ik net gezegd wat ik gezegd heb.

Maar ik sta hier niet alleen als Paul. Ik sta hier ook als burgemeester. En dan moet ik even de keten aan doen, want ik moet iets officieels gaan doen.

Heerlen is trots op een inwoner van jouw kaliber. Je bent hier opgevallen omdat je een man bent van uitzonderlijke kwaliteiten. Maar je bent niet alleen in Heerlen opgevallen. Vanwege je hele oeuvre kent men jou in Limburg en ver daarbuiten. Ook Koningin Beatrix is die mening toegedaan.

Het is voor mij dan ook een grote eer en genoegen om je mee te kunnen delen dat het Hare Majesteit heeft behaagd om je wegend de aard, duur, uitstraling en betekenis van jouw totale oeuvre, en met volle instemming van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, je te benoemen tot Lid in de orde van Oranje-Nassau.
Namens het gemeentebestuur van Heerlen feliciteer ik je van harte met deze Koninklijke benoeming en wen sik je alle goeds voor de toekomst, waarin wij elkaar ongetwijfeld nog zullen ontmoeten.

En dan wil ik nu graag de onderscheiding opspelden.

Normaal moet ik dan een bos bloemen geven. Maar Harrie en Bloemen? Harrie en rode wijn lijkt mij meer bij elkaar passen en daarom deze fles wijn voor jou.


Paul Depla
in het Schunck* Glaspaleis in Heerlen